ಹರಿವಂಶ: ವಿಷ್ಣುಪರ್ವಃ
೬೦
ನಂದವ್ರಜಗಮನಮ್
ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ|
ಪ್ರಾಗೇವ ವಸುದೇವಸ್ತು ವ್ರಜೇ ಶುಶ್ರಾವ ರೋಹಿಣೀಮ್ |
ಪ್ರಜಾತಾಂ ಪುತ್ರಮೇವಾಗ್ರೇ ಚಂದ್ರಾತ್ಕಾಂತತರಾನನಮ್ ||೨-೬೦-೧
ಸ ನಂದಗೋಪಂ ತ್ವರಿತಃ ಪ್ರೋವಾಚ ಶುಭಯಾ ಗಿರಾ |
ಗಚ್ಛಾನಯಾ ಸಹೈವ ತ್ವಂ ವ್ರಜಮೇವ ಯಶೋದಯಾ ||೨-೬೦-೨
ವೈಶಂಪಾಯನನು ಹೇಳಿದನು: “ಪ್ರಸವದ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ವಸುದೇವನು ರೋಹಿಣಿಯನ್ನು ವ್ರಜಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದನು. ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮದ ಮೊದಲೇ ಅವಳಿಗೆ ಚಂದ್ರನಿಗಿಂತಲೂ ಅಧಿಕ ಕಾಂತಿಯುಕ್ತ ಮುಖದ ಪುತ್ರನಿಗೆ ಜನ್ಮವಿತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದನು. ಅವನು ತ್ವರೆಮಾಡಿ ನಂದಗೋಪನಿಗೆ ಶುಭ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದನು: “ಕೂಡಲೇ ನೀನು ಈ ಯಶೋದೆಯೊಡನೆ ವ್ರಜಕ್ಕೆ ಹೋಗು!
ತತ್ರ ತೌ ದಾರಕೌ ಗತ್ವಾ ಜಾತಕರ್ಮಾದಿಭಿರ್ಗುಣೈಃ |
ಯೋಜಯಿತ್ವಾ ವ್ರಜೇ ತಾತ ಸಂವರ್ಧಯ ಯಥಾಸುಖಮ್ ||೨-೬೦-೩
ಅಲ್ಲಿ ಈ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಜಾತಕರ್ಮವೇ ಮೊದಲಾದ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳಿಂದ ಸಂಪನ್ನಗೊಳಿಸಿ ವ್ರಜದಲ್ಲಿಯೇ ಯಥಾಸುಖವಾಗಿ ಬೆಳೆಸು.
ರೌಹಿಣೇಯಂ ಚ ಪುತ್ರಂ ಮೇ ಪರಿರಕ್ಷ ಶಿಶುಂ ವ್ರಜೇ |
ಅಹಂ ವಾಚ್ಯೋ ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಿತೃಪಕ್ಷೇಷು ಪುತ್ರಿಣಾಮ್ ||೨-೬೦-೪
ಯೋಽಹಮೇಕಸ್ಯ ಪುತ್ರಸ್ಯ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಶಿಶೋರ್ಮುಖಮ್ |
ವ್ರಜದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಪುತ್ರ ಶಿಶು ರೌಹಿಣೇಯನನ್ನು ಪರಿರಕ್ಷಿಸು. ಪುತ್ರರಿರುವ ಪಿತೃಪಕ್ಷದವರಿಗೆ ನಾನು ನಿಂದನೀಯನು. ಏಕೆಂದರೆ ನನ್ನ ಓರ್ವನೇ ಪುತ್ರ ಶಿಶುವಿನ ಮುಖವನ್ನು ಕೂಡ ನಾನು ನೋಡಿಲ್ಲ.
ಹ್ರಿಯತೇ ಹಿ ಬಲಾತ್ಪ್ರಜ್ಞಾ ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ಯಾಪಿ ತತೋ ಮಮ ||೨-೬೦-೫
ಅಸ್ಮಾದ್ಧಿ ಮೇ ಭಯಂ ಕಂಸಾನ್ನಿರ್ಘೃಣಾದ್ವೈ ಶಿಶೋರ್ವಧೇ |
ನಿರ್ದಯಿ ಕಂಸನು ಆ ಶಿಶುವನ್ನೂ ವಧಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾನೋ ಎಂಬ ಭಯವಿದೆ. ಆ ಭಯವು ಪ್ರಾಜ್ಞನಾದ ನನ್ನಿಂದಲೂ ನನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬಲಾತ್ಕಾರವಾಗಿ ಕಸಿದುಕೊಂಡಿತೆ.
ತದ್ಯಥಾ ರೌಹಿಣೇಯಂ ತ್ವಂ ನಂದಗೋಪ ಮಮಾತ್ಮಜಮ್ ||೨-೬೦-೬
ಗೋಪಾಯಸಿ ಯಥಾ ತಾತ ತತ್ತ್ವಾನ್ವೇಷೀ ತಥಾ ಕುರು |
ವಿಘ್ನಾ ಹಿ ಬಹವೋ ಲೋಕೇ ಬಾಲಾನುತ್ತ್ರಾಸಯಂತಿ ಹಿ ||೨-೬೦-೭
ಅಯ್ಯಾ! ನಂದಗೋಪ! ಆದುದರಿಂದ ನನ್ನ ಮಗ ರೌಹಿಣೇಯನನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತೀಯೋ ಹಾಗೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸು. ಏಕೆಂದರೆ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಬಾಲಕರನ್ನು ಪೀಡಿಸುವ ಅನೇಕ ವಿಘ್ನಗಳುಂಟಾಗುತ್ತಿವೆ.
ಸ ಚ ಪುತ್ರೋ ಮಮ ಜ್ಯಾಯಾನ್ಕನೀಯಾಂಶ್ಚ ತವಾಪ್ಯಯಮ್ |
ಉಭಾವಪಿ ಸಮಂ ನಾಮ್ನಾ ನಿರೀಕ್ಷಸ್ವ ಯಥಾಸುಖಮ್ ||೨-೬೦-೮
ನನ್ನ ಆ ಪುತ್ರನಾದರೋ ದೊಡ್ಡವನು ಮತ್ತು ನಿನ್ನ ಈ ಪುತ್ರನು ಚಿಕ್ಕವನು. ಅವರಿಬ್ಬರ ಹೆಸರುಗಳೂ ಒಂದೇ ಸಮನಾಗಿರುವಂತೆ[1] ನೀನು ಇವರಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಒಂದೇ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿಕೋ.
ವರ್ಧಮಾನಾವುಭಾವೇತೌ ಸಮಾನವಯಸೌ ಯಥಾ |
ಶೋಭೇತಾಂ ಗೋವ್ರಜೇ ತಸ್ಮಿನ್ನಂದಗೋಪ ತಥಾ ಕುರು||೨-೬೦-೯
ನಂದಗೋಪ! ಇವರಿಬ್ಬರು ಸಮಾನವಯಸ್ಕರೂ ಗೋವ್ರಜೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಸಮನಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಶೋಭಿಸುವಂತೆ ಮಾಡು.
ಬಾಲ್ಯೇ ಕೇಲಿಕಿಲಃ ಸರ್ವೋ ಬಾಲ್ಯೇ ಮುಹ್ಯತಿ ಮಾನವಃ |
ಬಾಲ್ಯೇ ಚಂಡತಮಃ ಸರ್ವಸ್ತತ್ರ ಯತ್ನಪರೋ ಭವ ||೨-೬೦-೧೦
ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಆಟಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಮಗ್ನರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾನವನು ಮೋಹಿತನಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಸಿಟ್ಟು-ಹಠ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಮಕ್ಕಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯತ್ನಪರನಾಗಿರು.
ನ ಚ ವೃಂದಾವನೇ ಕಾರ್ಯೋ ಗವಾಂ ಘೋಷಃ ಕಥಂಚನ |
ಭೇತವ್ಯಂ ತತ್ರ ವಸತಃ ಕೇಶಿನಃ ಪಾಪದರ್ಶಿನಃ ||೨-೬೦-೧೧
ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಗೋವುಗಳನ್ನು ಮೇಯಿಸಬೇಡ. ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪಾಪದರ್ಶೀ ಕೇಶಿನಿಯ ಭಯವಿರಲಿ.
ಸರೀಸೃಪೇಭ್ಯಃ ಕೀಟೇಭ್ಯಃ ಶಕುನಿಭ್ಯಸ್ತಥೈವ ಚ |
ಗೋಷ್ಠೇಷು ಗೋಭ್ಯೋ ವತ್ಸೇಭ್ಯೋ ರಕ್ಷ್ಯೌ ತೇ ದ್ವಾವಿಮೌ ಶಿಶೂ ||೨-೬೦-೧೨
ಸರ್ಪಗಳಿಂದ, ಕೀಟಗಳಿಂದ, ಪಕ್ಷಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಗೋವುಗಳು ಮತ್ತು ಹೋರಿಗಳಿಂದ ಈ ಇಬ್ಬರು ಶಿಶು ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ ರಕ್ಷಿಸು.
ನಂದಗೋಪ ಗತಾ ರಾತ್ರಿಃ ಶೀಘ್ರಯಾನೋ ವ್ರಜಾಶುಗಃ |
ಇಮೇ ತ್ವಾಂ ವ್ಯಾಹರಂತೀವ ಪಕ್ಷಿಣಃ ಸವ್ಯದಕ್ಷಿಣಮ್ ||೨-೬೦-೧೩
ನಂದಗೋಪ! ರಾತ್ರಿಯು ಕಳೆದುಹೋಯಿತು. ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ವೇಗ ವಾಹನದಲಿ ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡು. ಈ ಎಡ-ಬಲಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರುವ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಇಗೋ ನಿನ್ನನ್ನು ಬೀಳ್ಕೊಡುತ್ತಿವೆ!”
ರಹಸ್ಯಂ ವಸುದೇವೇನ ಸೋಽನುಜ್ಞಾತೋ ಮಹಾತ್ಮನಾ |
ಯಾನಂ ಯಶೋದಯಾ ಸಾರ್ಧಮಾರುರೋಹ ಮುದಾನ್ವಿತಃ ||೨-೬೦-೧೪
ಮಹಾತ್ಮ ವಸುದೇವನಿಂದ ರಹಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಅನುಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂದಗೋಪನು ಮುದಾನ್ವಿತನಾಗಿ ಯಶೋದೆಯೊಡನೆ ಯಾನವನ್ನೇರಿದನು.
ಕುಮಾರಸ್ಕಂಧವಾಹ್ಯಾಯಾಂ ಶಿಬಿಕಾಯಾಂ ಸಮಾಹಿತಃ |
ಸಂವೇಶಯಾಮಾಸ ಶಿಶುಂ ಶಯನೀಯಂ ಮಹಾಮತಿಃ ||೨-೬೦-೧೫
ಸಮಾಹಿತನಾದ ಮಹಾಮತಿ ನಂದಗೋಪನು ತನ್ನ ಆ ಶಯನೀಯ ಶಿಶುವನ್ನು ಕುಮಾರರು ತಮ್ಮ ಭುಜಗಳ ಮೇಲೆ ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಶಿಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿಸಿದನು.
ಜಗಾಮ ಚ ವಿವಿಕ್ತೇನ ಶೀತಲಾನಿಲಸರ್ಪಿಣಾ |
ಬಹೂದಕೇನ ಮಾರ್ಗೇಣ ಯಮುನಾತೀರಗಾಮಿನಾ ||೨-೬೦-೧೬
ಹೀಗೆ ಬಹೂದಕದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಜನವಾಗಿದ್ದ ಮತ್ತು ಶೀತಲ ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುತ್ತಿದ್ದ ಯಮುನೆಯ ತೀರದಲ್ಲಿಯೇ ಸಾಗುತ್ತಾ ಹೊರಟನು.
ಸ ದದರ್ಶ ಶುಭೇ ದೇಶೇ ಗೋವರ್ಧನಸಮೀಪಗೇ |
ಯಮುನಾತೀರಸಂಬದ್ಧಂ ಶೀತಮಾರುತಸೇವಿತಮ್ ||೨-೬೦-೧೭
ಅವನು ಗೋವರ್ಧನದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಯಮುನಾತೀರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಶೀತಲ ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುತ್ತಿದ್ದ ಶುಭ ವ್ರಜವನ್ನು ನೋಡಿದನು.
ವಿರುತಶ್ವಾಪದೈ ರಮ್ಯಂ ಲತಾವಲ್ಲೀಮಹಾದ್ರುಮಮ್ |
ಗೋಭಿಸ್ತೃಣವಿಲಗ್ನಾಭಿಃ ಸ್ಯಂದಂತೀಭಿರಲಂಕೃತಮ್ ||೨-೬೦-೧೮
ಬೇರೆಯೇ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುವ ಕಾಡುಜನರಿಂದ ಆ ದೇಶವು ರಮ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಲತೆಗಳು ಅಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಮಹಾವೃಕ್ಷಗಳಿದ್ದವು. ಹುಲ್ಲು ಮೇಯುತ್ತಿದ್ದ ಮತ್ತು ಕೆನೆಗಳಿಂದ ಹಾಲುಸುರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಗೋವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡಿತ್ತು.
ಸಮಪ್ರಚಾರಂ ಚ ಗವಾಂ ಸಮತೀರ್ಥಜಲಾಶಯಮ್ |
ವೃಷಾಣಾಂ ಸ್ಕಂಧಘಾತೈಶ್ಚ ವಿಷಾಣೋದ್ಘೃಷ್ಟಪಾದಪಮ್ ||೨-೬೦-೧೯
ಗೋವುಗಳಿಗೆ ಮೇವಲು ಸಮತಟ್ಟಾದ ಪ್ರದೇಶವಿತ್ತು ಮತ್ತು ಜಲಾಯಗಳಿಗೆ ಇಳಿಯುವಲ್ಲಿಯೂ ಸಮತಟ್ಟಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಗೂಳಿಗಳು ತಮ್ಮ ಭುಜಗಳನ್ನು ತಿಕ್ಕಿ ತಿಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಕೋಡಿನಿಂದ ತಿವಿದ ಗುರುತುಗಳಿದ್ದವು.
ಭಾಸಾಮಿಷಾದಾನುಸೃತೈಃ ಶ್ಯೇನೈಶ್ಚಾಮಿಷಗೃಧ್ನುಭಿಃ |
ಸೃಗಾಲಮೃಗಸಿಂಹೈಶ್ಚ ವಸಾಮೇದಾಶಿಭಿರ್ವೃತಮ್ ||೨-೬೦-೨೦
ಕಾಗೆಗಳು, ಗಿಡುಗಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಂಸತಿನ್ನುವ ಹದ್ದುಗಳಿದ್ದವು. ನರಿಗಳೂ, ಸಿಂಹಗಳೂ ಮತ್ತು ಮಾಂಸ-ಮೇದ-ಕೊಬ್ಬುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದವು.
ಶಾರ್ದೂಲಶಬ್ದಾಭಿರುತಂ ನಾನಾಪಕ್ಷಿಸಮಾಕುಲಮ್ |
ಸ್ವಾದುವೃಕ್ಷಫಲಂ ರಮ್ಯಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತತೃಣವೀರುಧಮ್ ||೨-೬೦-೨೧
ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುಲಿಯ ಗರ್ಜನೆಗಳು ಮೊಳಗುತ್ತಿದ್ದವು. ನಾನಾ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಮಾಕುಲಗಳಿದ್ದವು. ರುಚಿಕರ ಫಲವುಳ್ಳ ವೃಕ್ಷಗಳಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲು-ಔಷಧ ಲತೆಗಳು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದವು.
ಗೋವ್ರಜಂ ಗೋರುತಂ ರಮ್ಯಂ ಗೋಪನಾರೀಭಿರಾವೃತಮ್ |
ಹಂಭಾರವೈಶ್ಚ ವತ್ಸಾನಾಂ ಸರ್ವತಃ ಕೃತನಿಃಸ್ವನಮ್ ||೨-೬೦-೨೨
ಗೋವುಗಳು ಅಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಗೋವುಗಳ ರಮ್ಯ ಕೂಗು ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಗೋಪನಾರಿಯರಿಂದ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಎಲ್ಲಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕರುಗಳ ಕೂಗುಗಳು ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿದ್ದವು.
ಶಕಟಾವರ್ತವಿಪುಲಂ ಕಂಟಕೀವಾಟಸಂಕುಲಮ್ |
ಪರ್ಯಂತೇಷ್ವಾವೃತಂ ವನ್ಯೈರ್ಬೃಹದ್ಭಿಃ ಪತಿತೈರ್ದ್ರುಮೈಃ ||೨-೬೦-೨೩
ಅಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬಂಡಿಗಳ ಗುಂಪುಗಳಿದ್ದವು. ಮುಳ್ಳಿನ ಮರಗಳ ಸಂಕುಲಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಬಿದ್ದ ಮರಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ದೊಡ್ಡ ವನಗಳಿದ್ದವು.
ವತ್ಸಾನಾಂ ರೋಪಿತಃ ಕೀಲೈರ್ದಾಮಭಿಶ್ಚ ವಿಭೂಷಿತಮ್ |
ಕರೀಷಾಕೀರ್ಣವಸುಧಂ ಕಟಚ್ಛನ್ನಕುಟೀಮಠಮ್ ||೨-೬೦-೨೪
ಕರುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಗೂಟಗಳು ಮತ್ತು ಹಗ್ಗಗಳಿಂದ ವಿಭೂಷಿತವಾಗಿತ್ತು. ಹುಲ್ಲಿನ ಗುಡಿಸಲುಗಳಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಕಡೆ ಒಣಗಿದ ಬೆರಣಿಗಳಿದ್ದವು.
ಕ್ಷೇಮ್ಯಪ್ರಚಾರಬಹುಲಂ ಹೃಷ್ಟಪುಷ್ಟಜನಾವೃತಮ್ |
ದಾಮನೀಪಾಶಬಹುಲಂ ಗರ್ಗರೋದ್ಗಾರನಿಃಸ್ವನಮ್ ||೨-೬೦-೨೫
ಕ್ಷೇಮದಿಂದ ತಿರುಗಾಡಲು ಅಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಳವಿದ್ದಿತು ಮತ್ತು ಹೃಷ್ಟಪುಷ್ಟಜನರಿಂದ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಮೊಸರುಕಡೆಯುವ ಕಡೆಗೋಲುಗಳು, ಕಡಗೋಲುಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದ ಹಗ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಸರು ಕಡೆಯುವ ಶಬ್ಧವು ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿತ್ತು.
ತಕ್ರಾನಿಃಸ್ರಾವಮಲಿನಂ ದಧಿಮಂದಾರ್ದ್ರಮೃತ್ತಿಕಮ್ |
ಮಂಥಾನವಲಯೋದ್ಗಾರೈರ್ಗೋಪೀನಾಂ ಜನಿತಸ್ವನಮ್ ||೨-೬೦-೨೬
ಸಾಕಷ್ಟು ಮಜ್ಜಿಗೆಯು ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ನೆಲವು ಮೊಸರಿನ ರಾಶಿಗಳಿಂದ ಒದ್ದೆಯಾಗಿತ್ತು. ಗೋಪಿಯರು ಮೊಸರನ್ನು ಕಡೆಯುವಾಗ ಅವರ ಕೈಬಳೆಗಳ ಧ್ವನಿಯು ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿತ್ತು.
ಕಾಕಪಕ್ಷಧರೈರ್ಬಾಲೈರ್ಗೋಪಾಲಕ್ರೀಡನಾಕುಲಮ್|
ಸಾರ್ಗಲದ್ವಾರಗೋವಾಟಂ ಮಧ್ಯೇ ಗೋಸ್ಥಾನಸಂಕುಲಮ್ ||೨-೬೦-೨೭
ಅಲ್ಲಿ ಕಾಕಪಕ್ಷಧರ[2] ಗೋಪಾಲ ಬಾಲಕರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೋಸ್ಥಾನಸಂಕುಲಗಳಿದ್ದವು.
ಸರ್ಪಿಷಾ ಪಚ್ಯಮಾನೇನ ಸುರಭೀಕೃತಮಾರುತಮ್ |
ನೀಲಪೀತಾಂಬರಾಭಿಶ್ಚ ತರುಣೀಭಿರಲಂಕೃತಮ್ ||೨-೬೦-೨೮
ತುಪ್ಪವು ಕುದಿಯುತ್ತಿರುವ ಸುವಾಸನೆಯು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ನೀಲ ಪೀತಾಂಬರಗಳನ್ನು ಉಟ್ಟಿದ್ದ ತರುಣಿಯರು ಅಲಂಕೃತರಾಗಿದ್ದರು.
ವನ್ಯಪುಷ್ಪಾವತಂಸಾಭಿರ್ಗೋಪಕನ್ಯಾಭಿರಾವೃತಮ್ |
ಶಿರೋಭಿರ್ಧೃತಕುಂಭಭಿರ್ಬದ್ಧೈರಗ್ರಸ್ತನಾಂಬರೈಃ ||೨-೬೦-೨೯
ಯಮುನಾತೀರಮಾರ್ಗೇಣ ಜಲಹಾರೀಭಿರಾವೃತಮ್ |
ವನಪುಷ್ಪಗಳನ್ನು ಮುಡಿದು ತಲೆಯಮೇಲೆ ಮೊಸರಿನ ಕೊಡಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತ ಗೋಪಕನ್ಯೆಯರಿಂದ ಆ ಪ್ರದೇಶವು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅವರ ಸ್ತನಗಳು ಕುಪ್ಪುಸಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಮೇಲೆ ಸೆರಗುಗಳಿದ್ದವು. ಯಮುನಾತೀರಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನೀರನ್ನು ಹೊತ್ತು ತರುತ್ತಿದ್ದರು.
ಸ ತತ್ರ ಪ್ರವಿಶನ್ ಹೃಷ್ಟೋ ಗೋವ್ರಜಂ ಗೋಪನಾದಿತಮ್ ||೨-೬೦-೩೦
ಪ್ರತ್ಯುದ್ಗತೋ ಗೋಪವೃದ್ಧೈಃ ಸ್ತ್ರೀಭಿರ್ವೃದ್ಧಾಭಿರೇವ ಚ |
ನಿವೇಶಂ ರೋಚಯಾಮಾಸ ಪರಿವರ್ತೇ ಸುಖಾಶ್ರಯೇ ||೨-೬೦-೩೧
ಗೋಪರ ನಾದಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದ ಗೋವ್ರಜವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಅವನು ಹೃಷ್ಟನಾದನು. ಗೋಪವೃದ್ಧರು ಮತ್ತು ವೃದ್ಧ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅವನು ಆ ಸುಖಾಶ್ರಯ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟನು.
ಸಾ ಯತ್ರ ರೋಹಿಣೀ ದೇವೀ ವಸುದೇವಸುಖಾವಹಾ |
ತತ್ರ ತಂ ಬಾಲಸೂರ್ಯಾಭಂ ಕೃಷ್ಣಂ ಗೂಢಂ ನ್ಯವೇಶಯತ್ ||೨-೬೦-೩೨
ವಸುದೇವನಿಗೆ ಸುಖವನ್ನು ತರುವ ದೇವೀ ರೋಹಿಣಿಯು ಎಲ್ಲಿದ್ದಳೋ ಅಲ್ಲಿ ಬಾಲಸೂರ್ಯನ ಕಾಂತಿಯಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಗೂಢವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದನು.”
ಇತಿ ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತೇ ಖಿಲೇಷು ಹರಿವಂಶೇ ವಿಷ್ಣುಪರ್ವಣಿ ಗೋವ್ರಜಗಮನಂ ನಾಮ ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
[1] ಕೃಷ್ಣ ಎಂದರೆ ಆಕರ್ಷಿಸುವನು, ಸಂಕರ್ಷಣ ಎಂದರೆ ಆಕರ್ಷಿಸಿದವನು.
[2] ತಲೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೂದಲನ್ನು ಉದ್ದ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದ (ಗೀತಾ ಪ್ರೆಸ್). ಕಾಗೆಯ ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮುಡಿದಿದ್ದ (ಬಿಬೇಕ್ ದೆಬ್ರೊಯ್).