ಸಭಾ ಪರ್ವ: ದಿಗ್ವಿಜಯ ಪರ್ವ
೨೪
ಅರ್ಜುನನು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದ ಇತರ ರಾಜರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದು (೧-೨೭).
02024001 ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ|
02024001a ತಂ ವಿಜಿತ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಧನಂಜಯಃ|
02024001c ಪ್ರಯಯಾವುತ್ತರಾಂ ತಸ್ಮಾದ್ದಿಶಂ ಧನದಪಾಲಿತಾಂ ||
ವೈಶಂಪಾಯನನು ಹೇಳಿದನು: “ಅವನನ್ನು ಜಯಿಸಿದ ಮಹಾಬಾಹು ಕುಂತೀಪುತ್ರ ಧನಂಜಯನು ಧನದನು ಪಾಲಿಸುವ ಉತ್ತರ ದಿಶೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರಟನು.
02024002a ಅಂತರ್ಗಿರಿಂ ಚ ಕೌಂತೇಯಸ್ತಥೈವ ಚ ಬಹಿರ್ಗಿರಿಂ|
02024002c ತಥೋಪರಿಗಿರಿಂ ಚೈವ ವಿಜಿಗ್ಯೇ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ||
02024003a ವಿಜಿತ್ಯ ಪರ್ವತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಯೇ ಚ ತತ್ರ ನರಾಧಿಪಾಃ|
02024003c ತಾನ್ವಶೇ ಸ್ಥಾಪಯಿತ್ವಾ ಸ ರತ್ನಾನ್ಯಾದಾಯ ಸರ್ವಶಃ||
ಪುರುಷರ್ಷಭ ಕೌಂತೇಯನು ಒಳಗಿನ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು, ಹೊರಗಿನ ಪರ್ವತಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿದನು. ಆ ಎಲ್ಲ ಪರ್ವತಗಳನ್ನೂ ಗೆದ್ದು ಅಲ್ಲಿಯ ನರಾಧಿಪರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ತನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅವರ ಸಂಪತ್ತುಗಳನ್ನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡನು.
02024004a ತೈರೇವ ಸಹಿತಃ ಸರ್ವೈರನುರಜ್ಯ ಚ ತಾನ್ನೃಪಾನ್|
02024004c ಕುಲೂತವಾಸಿನಂ ರಾಜನ್ಬೃಹಂತಮುಪಜಗ್ಮಿವಾನ್||
02024005a ಮೃದಂಗವರನಾದೇನ ರಥನೇಮಿಸ್ವನೇನ ಚ|
02024005c ಹಸ್ತಿನಾಂ ಚ ನಿನಾದೇನ ಕಂಪಯನ್ವಸುಧಾಮಿಮಾಂ||
ಆ ಎಲ್ಲ ನೃಪರನ್ನೊಡಗೂಡಿ ಕುಲೂತವಾಸಿ ರಾಜ ಬೃಹಂತನ ಮೇಲೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ನಡುಗಿಸುವ ಮೃದಂಗ ವಾದ್ಯಗಳಿಂದ, ರಥಗಳ ಧ್ವನಿಯಿಂದ, ಅನೆಗಳ ನಿನಾದದಿಂದ ಕೂಡಿ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದನು.
02024006a ತತೋ ಬೃಹಂತಸ್ತರುಣೋ ಬಲೇನ ಚತುರಂಗಿಣಾ|
02024006c ನಿಷ್ಕ್ರಮ್ಯ ನಗರಾತ್ತಸ್ಮಾದ್ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಂ||
ಆಗ ತರುಣ ಬೃಹಂತನು ಚತುರಂಗ ಬಲದೊಂದಿಗೆ ನಗರದ ಹೊರಬಂದು ಪಾಂಡವನೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದನು.
02024007a ಸುಮಹಾನ್ಸನ್ನಿಪಾತೋಽಭೂದ್ಧನಂಜಯಬೃಹಂತಯೋಃ|
02024007c ನ ಶಶಾಕ ಬೃಹಂತಸ್ತು ಸೋಢುಂ ಪಾಂಡವವಿಕ್ರಮಂ||
ಧನಂಜಯ ಬೃಹಂತರ ಮಧ್ಯೆ ಮಹಾ ಕಾಳಗವೇ ನಡೆಯಿತು. ಆದರೆ ಬೃಹಂತನು ಪಾಂಡವನ ವಿಕ್ರಮವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಅಶಕ್ತನಾದನು.
02024008a ಸೋಽವಿಷಃಯತಮಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಕೌಂತೇಯಂ ಪರ್ವತೇಶ್ವರಃ|
02024008c ಉಪಾವರ್ತತ ದುರ್ಮೇಧಾ ರತ್ನಾನ್ಯಾದಾಯ ಸರ್ವಶಃ||
ಕೌಂತೇಯನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲಿಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿದ ಆ ಪರ್ವತೇಶ್ವರನು ತನ್ನ ಸರ್ವ ಸಂಪತ್ತನ್ನೂ ತಂದೊಪ್ಪಿಸಿದನು.
02024009a ಸ ತದ್ರಾಜ್ಯಮವಸ್ಥಾಪ್ಯ ಕುಲೂತಸಹಿತೋ ಯಯೌ|
02024009c ಸೇನಾಬಿಂದುಮಥೋ ರಾಜನ್ರಾಜ್ಯಾದಾಶು ಸಮಾಕ್ಷಿಪತ್||
ರಾಜನ್! ಆ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದು ಕುಲೂತನೊಂದಿಗೆ ಹೊರಟು, ಸೇನಾಬಿಂದುವನ್ನು ಅವನ ರಾಜ್ಯಭ್ರಷ್ಟನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನು.
02024010a ಮೋದಾಪುರಂ ವಾಮದೇವಂ ಸುದಾಮಾನಂ ಸುಸಂಕುಲಂ|
02024010c ಕುಲೂತಾನುತ್ತರಾಂಶ್ಚೈವ ತಾಂಶ್ಚ ರಾಜ್ಞಃ ಸಮಾನಯತ್||
ಅವನು ಮೋದಾಪುರ, ವಾಮದೇವ, ಸುದಾಮರೊಡನೆ ಉತ್ತರ ಕುಲೂತದ ಸರ್ವ ರಾಜಕುಲಗಳನ್ನು ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡನು.
02024011a ತತ್ರಸ್ಥಃ ಪುರುಷೈರೇವ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್|
02024011c ವ್ಯಜಯದ್ಧನಂಜಯೋ ರಾಜನ್ದೇಶಾನ್ಪಂಚ ಪ್ರಮಾಣತಃ||
ರಾಜನ್! ಧರ್ಮರಾಜನ ಶಾಸನದಂತೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ತಂಗಿ ಧನಂಜಯನು ತನ್ನ ಸೇನೆಯಿಂದ ಐದು ದೇಶಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದನು.
02024012a ಸ ದಿವಃಪ್ರಸ್ಥಮಾಸಾದ್ಯ ಸೇನಾಬಿಂದೋಃ ಪುರಂ ಮಹತ್|
02024012c ಬಲೇನ ಚತುರಂಗೇಣ ನಿವೇಶಮಕರೋತ್ಪ್ರಭುಃ||
ಸೇನಬಿಂದುವಿನ ಮಹಾ ಪುರ ದಿವಃಪ್ರಸ್ಥವನ್ನು ತಲುಪಿ ಆ ಪ್ರಭುವು ಅದನ್ನೇ ತನ್ನ ಚತುರಂಗಬಲದ ತಂಗುದಾಣವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನು.
02024013a ಸ ತೈಃ ಪರಿವೃತಃ ಸರ್ವೈರ್ವಿಷ್ವಗಶ್ವಂ ನರಾಧಿಪಂ|
02024013c ಅಭ್ಯಗಚ್ಛನ್ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪೌರವಂ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ||
02024014a ವಿಜಿತ್ಯ ಚಾಹವೇ ಶೂರಾನ್ಪಾರ್ವತೀಯಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್|
02024014c ಧ್ವಜಿನ್ಯಾ ವ್ಯಜಯದ್ರಾಜನ್ಪುರಂ ಪೌರವರಕ್ಷಿತಂ||
ರಾಜನ್! ಅವರೆಲ್ಲರಿಂದ ಪರಿವೃತನಾಗಿ ಆ ಮಹಾತೇಜಸ್ವಿ ಪುರುಷರ್ಷಭನು ನರಾಧಿಪ ಪೌರವ ವಿಶ್ವಗಶ್ವನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಶೂರ ಮಹಾರಥಿ ಪರ್ವತ ಜನರನ್ನು ತನ್ನ ಧ್ವಜಯುಕ್ತ ಸೇನೆಯಿಂದ ಗೆದ್ದು ಪೌರವರಕ್ಷಿತ ಪುರವನ್ನು ಗೆದ್ದನು.
02024015a ಪೌರವಂ ತು ವಿನಿರ್ಜಿತ್ಯ ದಸ್ಯೂನ್ಪರ್ವತವಾಸಿನಃ|
02024015c ಗಣಾನುತ್ಸವಸಂಕೇತಾನಜಯತ್ಸಪ್ತ ಪಾಂಡವಃ||
ಪೌರವನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ ಪಾಂಡವನು ಪರ್ವತವಾಸಿ ಏಳು ದಸ್ಯುಗಣ ಉತ್ಸವಸಂಕೇತಕರನ್ನು ಗೆದ್ದನು.
02024016a ತತಃ ಕಾಶ್ಮೀರಕಾನ್ವೀರಾನ್ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಃ|
02024016c ವ್ಯಜಯಲ್ಲೋಹಿತಂ ಚೈವ ಮಂಡಲೈರ್ದಶಭಿಃ ಸಹ||
02024017a ತತಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಾನ್ಕೌಂತೇಯೋ ದಾರ್ವಾನ್ಕೋಕನದಾಶ್ಚ ಯೇ|
02024017c ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಬಹವೋ ರಾಜನ್ನುಪಾವರ್ತಂತ ಸರ್ವಶಃ||
ಅನಂತರ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭನು ಅವರ ಹತ್ತು ಮಂಡಲಗಳೊಂದಿಗೆ ವೀರ ಕಾಶ್ಮೀರಕ ಮತ್ತು ಲೋಹಿತ ಕ್ಷತ್ರಿಯರನ್ನು ಜಯಿಸಿದನು. ರಾಜನ್! ಹಾಗೆಯೇ ತ್ರಿಗರ್ತರನ್ನು, ದಾರ್ವರನ್ನು, ಕೋಕನದರನ್ನು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅವನೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದ ಬಹಳ ಕ್ಷತ್ರಿಯರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ಕೌಂತೇಯನು ಗೆದ್ದನು.
02024018a ಅಭಿಸಾರೀಂ ತತೋ ರಮ್ಯಾಂ ವಿಜಿಗ್ಯೇ ಕುರುನಂದನಃ|
02024018c ಉರಶಾವಾಸಿನಂ ಚೈವ ರೋಚಮಾನಂ ರಣೇಽಜಯತ್||
ಕುರುನಂದನನು ರಮ್ಯ ನಗರಿ ಅಭಿಸಾರಿಯನ್ನು ಮುತ್ತಿ, ಉರಶವಾಸಿ ರೋಚಮಾನನನ್ನು ರಣದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದನು.
02024019a ತತಃ ಸಿಂಹಪುರಂ ರಮ್ಯಂ ಚಿತ್ರಾಯುಧಸುರಕ್ಷಿತಂ|
02024019c ಪ್ರಾಮಥದ್ಬಲಮಾಸ್ಥಾಯ ಪಾಕಶಾಸನಿರಾಹವೇ||
02024020a ತತಃ ಸುಹ್ಮಾಂಶ್ಚ ಚೋಲಾಂಶ್ಚ ಕಿರೀಟೀ ಪಾಂಡವರ್ಷಭಃ|
02024020c ಸಹಿತಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇನ ಪ್ರಾಮಥತ್ಕುರುನಂದನಃ||
ಅನಂತರ ಪಾಕಶಾಸನಿಯು ಚಿತ್ರಾಯುಧನಿಂದ ಸುರಕ್ಷಿತ ರಮ್ಯ ಸಿಂಹಪುರವನ್ನು ತನ್ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬಲದಿಂದ ಗೆದ್ದನು. ನಂತರ ಕಿರೀಟೀ ಪಾಂಡವರ್ಷಭ ಕುರುನಂದನನು ತನ್ನ ಸರ್ವ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಸುಹ್ಮರು ಮತ್ತು ಚೋಲರನ್ನು ಗೆದ್ದನು.
02024021a ತತಃ ಪರಮವಿಕ್ರಾಂತೋ ಬಾಹ್ಲೀಕಾನ್ಕುರುನಂದನಃ|
02024021c ಮಹತಾ ಪರಿಮರ್ದೇನ ವಶೇ ಚಕ್ರೇ ದುರಾಸದಾನ್||
ಅನಂತರ ಪರಮವಿಕ್ರಾಂತ ಕುರುನಂದನನು ದುರಾಸದ ಬಾಹ್ಲೀಕರನ್ನು ತನ್ನ ಮಹಾ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ವಶಮಾಡಿಕೊಂಡನು.
02024022a ಗೃಹೀತ್ವಾ ತು ಬಲಂ ಸಾರಂ ಫಲ್ಗು ಚೋತ್ಸೃಜ್ಯ ಪಾಂಡವಃ|
02024022c ದರದಾನ್ಸಹ ಕಾಂಬೋಜೈರಜಯತ್ಪಾಕಶಾಸನಿಃ||
ಪಾಕಶಾಸನಿ ಪಾಂಡವನು ಅವರ ಬಲವನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದಿದ್ದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬಿಟ್ಟು ದರದರೊಂದಿಗೆ ಕಾಂಬೋಜರನ್ನು ಜಯಿಸಿದನು.
02024023a ಪ್ರಾಗುತ್ತರಾಂ ದಿಶಂ ಯೇ ಚ ವಸಂತ್ಯಾಶ್ರಿತ್ಯ ದಸ್ಯವಃ|
02024023c ನಿವಸಂತಿ ವನೇ ಯೇ ಚ ತಾನ್ಸರ್ವಾನಜಯತ್ಪ್ರಭುಃ||
ಇಂದ್ರನ ಮಗ ಪ್ರಭುವು ಪೂರ್ವೋತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ದಸ್ಯುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವನಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು.
02024024a ಲೋಹಾನ್ಪರಮಕಾಂಬೋಜಾನೃಷಿಕಾನುತ್ತರಾನಪಿ|
02024024c ಸಹಿತಾಂಸ್ತಾನ್ಮಹಾರಾಜ ವ್ಯಜಯತ್ಪಾಕಶಾಸನಿಃ||
ಮಹಾರಾಜ! ಅನಂತರ ಪಾಕಶಾಸನಿಯು ಲೋಹರನ್ನು, ಮೇಲಿನ ಕಾಂಬೋಜರನ್ನು, ಮತ್ತು ಉತ್ತರದ ಋಷಿಕರನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೇ ಗೆದ್ದನು.
02024025a ಋಷಿಕೇಷು ತು ಸಂಗ್ರಾಮೋ ಬಭೂವಾತಿಭಯಂಕರಃ|
02024025c ತಾರಕಾಮಯಸಂಕಾಶಃ ಪರಮರ್ಷಿಕಪಾರ್ಥಯೋಃ||
ಋಷಿಕದಲ್ಲಿ ಮೇಲಿನ ಋಷಿಕರು ಮತ್ತು ಪಾರ್ಥನ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಯುದ್ಧವು ತಾರಕನೊಂದಿಗೆ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಂತೆ ಅತಿ ಭಯಂಕರವಾಗಿತ್ತು.
02024026a ಸ ವಿಜಿತ್ಯ ತತೋ ರಾಜನ್ನೃಷಿಕಾನ್ರಣಮೂರ್ಧನಿ|
02024026c ಶುಕೋದರಸಮಪ್ರಖ್ಯಾನ್ ಹಯಾನಷ್ಟೌ ಸಮಾನಯತ್||
02024026e ಮಯೂರಸದೃಶಾನನ್ಯಾನುಭಯಾನೇವ ಚಾಪರಾನ್||
ರಾಜನ್! ರಣದಲ್ಲಿ ಋಷಿಕರನ್ನು ಜಯಿಸಿದ ನಂತರ ಅವನು ಗಿಳಿಯ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಬಣ್ಣದ ಎಂಟು ಮತ್ತು ನವಿಲಿನ ಬಣ್ಣದ ಇನ್ನೂ ಇತರ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು.
02024027a ಸ ವಿನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಹಿಮವಂತಂ ಸನಿಷ್ಕುಟಂ|
02024027c ಶ್ವೇತಪರ್ವತಮಾಸಾದ್ಯ ನ್ಯವಸತ್ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ||
ನಿಷ್ಕುಟದೊಂದಿಗೆ ಹಿಮವತ್ಪರ್ವತವನ್ನು ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದು ಪುರುಷರ್ಷಭನು ಶ್ವೇತಪರ್ವವನ್ನು ಸೇರಿ ಅಲ್ಲಿ ಬೀಡು ಬಿಟ್ಟನು.”
ಇತಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾಭಾರತೇ ಸಭಾಪರ್ವಣಿ ದಿಗ್ವಿಜಯಪರ್ವಣಿ ಅರ್ಜುನದಿಗ್ವಿಜಯೇ ನಾನಾದೇಶಜಯೇ ಚತುರ್ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ||
ಇದು ಶ್ರೀ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಭಾಪರ್ವದಲ್ಲಿ ದಿಗ್ವಿಜಯಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನದಿಗ್ವಿಜಯದಲ್ಲಿ ನಾನಾದೇಶಜಯ ಎನ್ನುವ ಇಪ್ಪತ್ತ್ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು.
