ಅಶ್ವಮೇಧಿಕ ಪರ್ವ
೨೩
ಕೃಷ್ಣನು ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ದಂಪತಿಗಳ ಸಂವಾದವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ ಹೇಳಿದುದು (೧-೨೪).
14023001 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಉವಾಚ
14023001a ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಮ್|
14023001c ಸುಭಗೇ ಪಂಚಹೋತೄಣಾಂ ವಿಧಾನಮಿಹ ಯಾದೃಶಮ್||
ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಹೇಳಿದನು: “ಸುಭಗೇ! ಪಂಚಹೋತೃಗಳ ವಿಧಾನವು ಹೇಗೆನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಈ ಪುರಾತನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಉದಾಹರಿಸುತ್ತಾರೆ.
14023002a ಪ್ರಾಣಾಪಾನಾವುದಾನಶ್ಚ ಸಮಾನೋ ವ್ಯಾನ ಏವ ಚ|
14023002c ಪಂಚಹೋತೄನಥೈತಾನ್ವೈ ಪರಂ ಭಾವಂ ವಿದುರ್ಬುಧಾಃ||
ಪ್ರಾಣ, ಅಪಾನ, ಉದಾನ, ಸಮಾನ ಮತ್ತು ವ್ಯಾನ ಈ ಪಂಚಹೋತೃಗಳೇ ಪರಮ ಭಾವಗಳೆಂದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ತಿಳಿದಿರುತ್ತಾರೆ.”
14023003 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯುವಾಚ
14023003a ಸ್ವಭಾವಾತ್ಸಪ್ತ ಹೋತಾರ ಇತಿ ತೇ ಪೂರ್ವಿಕಾ ಮತಿಃ|
14023003c ಯಥಾ ವೈ ಪಂಚ ಹೋತಾರಃ ಪರೋ ಭಾವಸ್ತಥೋಚ್ಯತಾಮ್||
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯು ಹೇಳಿದಳು: “ಸ್ವಭಾವತಃ ಏಳು ಹೋತಾರರು ಇರುವರೆಂದು ನೀನು ನನಗೆ ಮೊದಲು ತಿಳಿಸಿದ್ದೆ. ಈಗ ಹೇಗೆ ಈ ಪಂಚಹೋತಾರರು ಪರಮಭಾವಗಳು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು.”
14023004 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಉವಾಚ
14023004a ಪ್ರಾಣೇನ ಸಂಭೃತೋ ವಾಯುರಪಾನೋ ಜಾಯತೇ ತತಃ|
14023004c ಅಪಾನೇ ಸಂಭೃತೋ ವಾಯುಸ್ತತೋ ವ್ಯಾನಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ||
ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಹೇಳಿದನು: “ಪ್ರಾಣದಿಂದ ಪುಷ್ಟಿಗೊಂಡ ವಾಯುವು ಅಪಾನವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಪಾನದಿಂದ ಪುಷ್ಟಿಗೊಂಡ ವಾಯುವು ವ್ಯಾನವಾಗುತ್ತದೆ.
14023005a ವ್ಯಾನೇನ ಸಂಭೃತೋ ವಾಯುಸ್ತತೋದಾನಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ|
14023005c ಉದಾನೇ ಸಂಭೃತೋ ವಾಯುಃ ಸಮಾನಃ ಸಂಪ್ರವರ್ತತೇ||
ವ್ಯಾನದಿಂದ ಪುಷ್ಟಿಗೊಂಡ ವಾಯುವು ಉದಾನವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾನದಿಂದ ಪುಷ್ಟಿಗೊಂಡ ವಾಯುವು ಸಮಾನವಾಗುತ್ತದೆ.
14023006a ತೇಽಪೃಚ್ಚಂತ ಪುರಾ ಗತ್ವಾ ಪೂರ್ವಜಾತಂ ಪ್ರಜಾಪತಿಮ್|
14023006c ಯೋ ನೋ ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ತಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸ ನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ||
ಹಿಂದೆ ಈ ಐವರು ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತಲೂ ಮೊದಲು ಹುಟ್ಟಿದ ಪ್ರಜಾಪತಿಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ “ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಜ್ಯೇಷ್ಠನು ಯಾರೆಂದು ಹೇಳು. ಅವನೇ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠನೆಂದೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ!” ಎಂದು ಕೇಳಿದವು.
14023007 ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ
14023007a ಯಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಲೀನೇ ಪ್ರಲಯಂ ವ್ರಜಂತಿ
ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶರೀರೇ|
14023007c ಯಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಚೀರ್ಣೇ ಚ ಪುನಶ್ಚರಂತಿ
ಸ ವೈ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಗಚ್ಚತ ಯತ್ರ ಕಾಮಃ||
ಬ್ರಹ್ಮನು ಹೇಳಿದನು: “ಪ್ರಾಣವಿರುವ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಲಯವಾದನಂತರ ಉಳಿದೆಲ್ಲವೂ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆಯೋ ಮತ್ತು ಯಾವುದು ಚಲಿಸುವುದರಿಂದ ಆ ಶರೀರವು ಚಲಿಸುತ್ತದೆಯೋ ಅದೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದು. ನಿಮಗಿಷ್ಟವಾದಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಬಹುದು!”
14023008 ಪ್ರಾಣ ಉವಾಚ
14023008a ಮಯಿ ಪ್ರಲೀನೇ ಪ್ರಲಯಂ ವ್ರಜಂತಿ
ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶರೀರೇ|
14023008c ಮಯಿ ಪ್ರಚೀರ್ಣೇ ಚ ಪುನಶ್ಚರಂತಿ
ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹ್ಯಹಂ ಪಶ್ಯತ ಮಾಂ ಪ್ರಲೀನಮ್||
ಪ್ರಾಣವು ಹೇಳಿತು: “ನಾನು ಲಯವಾದರೆ ಪ್ರಾಣವಿರುವ ಶರೀರದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಗಳೂ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ. ನಾನು ಚಲಿಸಿದರೆ ಪುನಃ ಶರೀರವು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠನು. ನೋಡಿ! ನಾನೀಗ ಲಯವಾಗುತ್ತೇನೆ!””
14023009 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಉವಾಚ
14023009a ಪ್ರಾಣಃ ಪ್ರಲೀಯತ ತತಃ ಪುನಶ್ಚ ಪ್ರಚಚಾರ ಹ|
14023009c ಸಮಾನಶ್ಚಾಪ್ಯುದಾನಶ್ಚ ವಚೋಽಬ್ರೂತಾಂ ತತಃ ಶುಭೇ||
ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಹೇಳಿದನು: “ಶುಭೇ! ಪ್ರಾಣವು ಲಯವಾಗಿ ಪುನಃ ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಆಗ ಸಮಾನ-ಉದಾನಗಳು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದವು:
14023010a ನ ತ್ವಂ ಸರ್ವಮಿದಂ ವ್ಯಾಪ್ಯ ತಿಷ್ಠಸೀಹ ಯಥಾ ವಯಮ್|
14023010c ನ ತ್ವಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಸಿ ನಃ ಪ್ರಾಣ ಅಪಾನೋ ಹಿ ವಶೇ ತವ|
14023010e ಪ್ರಚಚಾರ ಪುನಃ ಪ್ರಾಣಸ್ತಮಪಾನೋಽಭ್ಯಭಾಷತ||
“ನಮ್ಮಂತೆ ನೀನು ಶರೀರದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಪ್ತನಾಗಿಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ನೀನು ನಮಗಿಂತಲೂ ಶ್ರೇಷ್ಠನಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಪಾನವು ಮಾತ್ರ ನಿನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜ.” ಪುನಃ ಪ್ರಾಣವು ಚಲಿಸತೊಡಗಲು ಅಪಾನವು ಹೇಳಿತು:
14023011a ಮಯಿ ಪ್ರಲೀನೇ ಪ್ರಲಯಂ ವ್ರಜಂತಿ
ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶರೀರೇ|
14023011c ಮಯಿ ಪ್ರಚೀರ್ಣೇ ಚ ಪುನಶ್ಚರಂತಿ
ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹ್ಯಹಂ ಪಶ್ಯತ ಮಾಂ ಪ್ರಲೀನಮ್||
“ನಾನು ಲಯವಾದರೆ ಪ್ರಾಣವಿರುವ ಶರೀರದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಗಳೂ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ. ನಾನು ಚಲಿಸಿದರೆ ಪುನಃ ಶರೀರವು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠನು. ನೋಡಿ! ನಾನೀಗ ಲಯವಾಗುತ್ತೇನೆ!”
14023012a ವ್ಯಾನಶ್ಚ ತಮುದಾನಶ್ಚ ಭಾಷಮಾಣಮಥೋಚತುಃ|
14023012c ಅಪಾನ ನ ತ್ವಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಸಿ ಪ್ರಾಣೋ ಹಿ ವಶಗಸ್ತವ||
ಆಗ ವ್ಯಾನ-ಉದಾನಗಳು ಹೇಳಿದವು: “ಅಪಾನವೇ! ನೀನು ಶ್ರೇಷ್ಠನಲ್ಲ! ಆದರೆ ಪ್ರಾಣವು ನಿನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿರುವುದು ಸತ್ಯ!”
14023013a ಅಪಾನಃ ಪ್ರಚಚಾರಾಥ ವ್ಯಾನಸ್ತಂ ಪುನರಬ್ರವೀತ್|
14023013c ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಹಮಸ್ಮಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಶ್ರೂಯತಾಂ ಯೇನ ಹೇತುನಾ||
ಅಪಾನವು ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ವ್ಯಾನವು ಅವನಿಗೆ ಪುನಃ ಹೇಳಿತು: “ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತಲೂ ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠನಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಏಕೆಂದು ಕೇಳಿ.
14023014a ಮಯಿ ಪ್ರಲೀನೇ ಪ್ರಲಯಂ ವ್ರಜಂತಿ
ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶರೀರೇ|
14023014c ಮಯಿ ಪ್ರಚೀರ್ಣೇ ಚ ಪುನಶ್ಚರಂತಿ
ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹ್ಯಹಂ ಪಶ್ಯತ ಮಾಂ ಪ್ರಲೀನಮ್||
ನಾನು ಲಯವಾದರೆ ಪ್ರಾಣವಿರುವ ಶರೀರದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಗಳೂ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ. ನಾನು ಚಲಿಸಿದರೆ ಪುನಃ ಶರೀರವು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠನು. ನೋಡಿ! ನಾನೀಗ ಲಯವಾಗುತ್ತೇನೆ!”
14023015a ಪ್ರಾಲೀಯತ ತತೋ ವ್ಯಾನಃ ಪುನಶ್ಚ ಪ್ರಚಚಾರ ಹ|
14023015c ಪ್ರಾಣಾಪಾನಾವುದಾನಶ್ಚ ಸಮಾನಶ್ಚ ತಮಬ್ರುವನ್|
14023015e ನ ತ್ವಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಸಿ ನೋ ವ್ಯಾನ ಸಮಾನೋ ಹಿ ವಶೇ ತವ||
ಆಗ ವ್ಯಾನವು ಲಯಹೊಂದಿ ಪುನಃ ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಪ್ರಾಣ, ಅಪಾನ, ಉದಾನ ಮತ್ತು ಸಮಾನಗಳು ಅದಕ್ಕೆ ಹೇಳಿದವು: “ವ್ಯಾನ! ನೀನು ಶ್ರೇಷ್ಠನಲ್ಲ! ಆದರೆ ಸಮಾನವು ನಿನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿರುವುದು ಸತ್ಯ!”
14023016a ಪ್ರಚಚಾರ ಪುನರ್ವ್ಯಾನಃ ಸಮಾನಃ ಪುನರಬ್ರವೀತ್|
14023016c ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಹಮಸ್ಮಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಶ್ರೂಯತಾಂ ಯೇನ ಹೇತುನಾ||
ಪುನಃ ವ್ಯಾನವು ಸಂಚರಿಸತೊಡಗಿತು. ಸಮಾನವು ಪುನಃ ಹೇಳಿತು: “ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತಲೂ ನಾನು ಶೇಷ್ಠನು. ಏಕೆಂದು ಕೇಳಿ.
14023017a ಮಯಿ ಪ್ರಲೀನೇ ಪ್ರಲಯಂ ವ್ರಜಂತಿ
ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶರೀರೇ|
14023017c ಮಯಿ ಪ್ರಚೀರ್ಣೇ ಚ ಪುನಶ್ಚರಂತಿ
ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹ್ಯಹಂ ಪಶ್ಯತ ಮಾಂ ಪ್ರಲೀನಮ್||
ನಾನು ಲಯವಾದರೆ ಪ್ರಾಣವಿರುವ ಶರೀರದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಗಳೂ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ. ನಾನು ಚಲಿಸಿದರೆ ಪುನಃ ಶರೀರವು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠನು. ನೋಡಿ! ನಾನೀಗ ಲಯವಾಗುತ್ತೇನೆ!”
14023018a ತತಃ ಸಮಾನಃ ಪ್ರಾಲಿಲ್ಯೇ ಪುನಶ್ಚ ಪ್ರಚಚಾರ ಹ|
14023018c ಪ್ರಾಣಾಪಾನಾವುದಾನಶ್ಚ ವ್ಯಾನಶ್ಚೈವ ತಮಬ್ರುವನ್|
14023018e ಸಮಾನ ನ ತ್ವಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಸಿ ವ್ಯಾನ ಏವ ವಶೇ ತವ||
ಆಗ ಸಮಾನವು ಲಯಹೊಂದಿ ಪುನಃ ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಪ್ರಾಣ, ಅಪಾನ, ಉದಾನ ಮತ್ತು ವ್ಯಾನಗಳು ಅದಕ್ಕೆ “ಸಮಾನ! ನೀನು ಶ್ರೇಷ್ಠನಲ್ಲ. ಆದರೆ ವ್ಯಾನನು ಮಾತ್ರ ನಿನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿರುವುದು ಸತ್ಯ” ಎಂದು ಹೇಳಿದವು.
14023019a ಸಮಾನಃ ಪ್ರಚಚಾರಾಥ ಉದಾನಸ್ತಮುವಾಚ ಹ|
14023019c ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಹಮಸ್ಮಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಶ್ರೂಯತಾಂ ಯೇನ ಹೇತುನಾ||
ಆಗ ಸಮಾನವು ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಉದಾನವು ಅದಕ್ಕೆ ಹೇಳಿತು: “ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತಲೂ ನಾನು ಶ್ರೇಷ್ಠ! ಏಕೆಂದು ಕೇಳಿ!
14023020a ಮಯಿ ಪ್ರಲೀನೇ ಪ್ರಲಯಂ ವ್ರಜಂತಿ
ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಶರೀರೇ|
14023020c ಮಯಿ ಪ್ರಚೀರ್ಣೇ ಚ ಪುನಶ್ಚರಂತಿ
ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹ್ಯಹಂ ಪಶ್ಯತ ಮಾಂ ಪ್ರಲೀನಮ್||
ನಾನು ಲಯವಾದರೆ ಪ್ರಾಣವಿರುವ ಶರೀರದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಗಳೂ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ. ನಾನು ಚಲಿಸಿದರೆ ಪುನಃ ಶರೀರವು ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠನು. ನೋಡಿ! ನಾನೀಗ ಲಯವಾಗುತ್ತೇನೆ!”
14023021a ತತಃ ಪ್ರಾಲೀಯತೋದಾನಃ ಪುನಶ್ಚ ಪ್ರಚಚಾರ ಹ|
14023021c ಪ್ರಾಣಾಪಾನೌ ಸಮಾನಶ್ಚ ವ್ಯಾನಶ್ಚೈವ ತಮಬ್ರುವನ್|
14023021e ಉದಾನ ನ ತ್ವಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋಽಸಿ ವ್ಯಾನ ಏವ ವಶೇ ತವ||
ಆಗ ಉದಾನವು ಲಯಹೊಂದಿ ಪುನಃ ಚಲಿಸತೊಡಗಿತು. ಪ್ರಾಣ, ಅಪಾನ, ಸಮಾನ, ವ್ಯಾನಗಳು ಅದಕ್ಕೆ “ಉದಾನ! ನೀನು ಶ್ರೇಷ್ಠನಲ್ಲ. ಆದರೆ ವ್ಯಾನವು ಮಾತ್ರ ನಿನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸತ್ಯ!” ಎಂದವು.
14023022a ತತಸ್ತಾನಬ್ರವೀದ್ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಮವೇತಾನ್ಪ್ರಜಾಪತಿಃ|
14023022c ಸರ್ವೇ ಶ್ರೇಷ್ಠಾ ನ ವಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇ ಚಾನ್ಯೋನ್ಯಧರ್ಮಿಣಃ|
14023022e ಸರ್ವೇ ಸ್ವವಿಷಯೇ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇ ಚಾನ್ಯೋನ್ಯರಕ್ಷಿಣಃ||
ಅನಂತರ ಸೇರಿದ್ದ ವಾಯುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಜಾಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮನು ಹೇಳಿದನು: “ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಶ್ರೇಷ್ಠರಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯರನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿಕೊಂಡಿರುವಿರಿ. ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ನೀವೆಲ್ಲರೂ ಶ್ರೇಷ್ಠರೇ. ನೀವೆಲ್ಲರೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯರ ರಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದೀರಿ.
14023023a ಏಕಃ ಸ್ಥಿರಶ್ಚಾಸ್ಥಿರಶ್ಚ ವಿಶೇಷಾತ್ಪಂಚ ವಾಯವಃ|
14023023c ಏಕ ಏವ ಮಮೈವಾತ್ಮಾ ಬಹುಧಾಪ್ಯುಪಚೀಯತೇ||
ಒಂದೇ ಆತ್ಮವಾಗಿರುವ ನಾನು ಹೇಗೆ ಅನೇಕವಾಗಿ ವೃದ್ಧಿಹೊಂದುತ್ತೇನೋ ಹಾಗೆ ಒಂದೇ ಆಗಿರುವ ನೀವು ಸ್ಥಿರ-ಅಸ್ಥಿರಗಳ ವಿಶೇಷತೆಯಿಂದ ಐದು ವಾಯುಗಳಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತೀರಿ.
14023024a ಪರಸ್ಪರಸ್ಯ ಸುಹೃದೋ ಭಾವಯಂತಃ ಪರಸ್ಪರಮ್|
14023024c ಸ್ವಸ್ತಿ ವ್ರಜತ ಭದ್ರಂ ವೋ ಧಾರಯಧ್ವಂ ಪರಸ್ಪರಮ್||
ಪರಸ್ಪರರ ಸುಹೃದಯರಾಗಿ ಪರಸ್ಪರರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡಿರಿ. ಪರಸ್ಪರರನ್ನು ಧಾರಣೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿರಿ. ನಿಮಗೆ ಮಂಗಳವಾಗಲಿ! ನೀವಿನ್ನು ಹೋಗಬಹುದು!””
ಇತಿ ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತೇ ಅಶ್ವಮೇಧಿಕಪರ್ವಣಿ ಅನುಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗೀತಾಸು ತ್ರಯೋವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ||
ಇದು ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಶ್ವಮೇಧಿಕಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಅನುಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗೀತಾ ಎನ್ನುವ ಇಪ್ಪತ್ಮೂರನೇ ಅಧ್ಯಾಯವು.
