ಅಶ್ವಮೇಧಿಕ ಪರ್ವ
೯೪
ಯುಧಿಷ್ಠಿರನ ಅಶ್ವಮೇಧವನ್ನು ಮುಂಗುಸಿಯು ಏಕೆ ನಿಂದಿಸಿತು ಎಂದು ಜನಮೇಜಯನು ಕೇಳಲು ವೈಶಂಪಾಯನನು ಅವನಿಗೆ ಶಕ್ರನ ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ವಿಪ್ರರು ಅಹಿಂಸಾವಿಧಿಯ ಕುರಿತು ಹೇಳಿದುದರ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನಿತ್ತು ಯಜ್ಞವಿಧಿ-ಫಲಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳಿದುದು (೧-೩೪).
14094001 ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ
14094001a ಯಜ್ಞೇ ಸಕ್ತಾ ನೃಪತಯಸ್ತಪಃಸಕ್ತಾ ಮಹರ್ಷಯಃ|
14094001c ಶಾಂತಿವ್ಯವಸಿತಾ ವಿಪ್ರಾಃ ಶಮೋ ದಮ ಇತಿ ಪ್ರಭೋ||
ಜನಮೇಜಯನು ಹೇಳಿದನು: “ಪ್ರಭೋ! ನೃಪತಿಗಳು ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಮಹರ್ಷಿಗಳು ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ವಿಪ್ರರು ಶಮ-ದಮಗಳೆಂದು ಶಾಂತಿಯಲ್ಲಿರಲು ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.
14094002a ತಸ್ಮಾದ್ಯಜ್ಞಫಲೈಸ್ತುಲ್ಯಂ ನ ಕಿಂ ಚಿದಿಹ ವಿದ್ಯತೇ|
14094002c ಇತಿ ಮೇ ವರ್ತತೇ ಬುದ್ಧಿಸ್ತಥಾ ಚೈತದಸಂಶಯಮ್||
ಆದುದರಿಂದ ಯಜ್ಞ ಫಲಕ್ಕೆ ಸಮನಾದುದು ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇದೇ ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೂ ಆಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಸಂದೇಹವೇನೂ ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ.
14094003a ಯಜ್ಞೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ಹಿ ಬಹವೋ ರಾಜಾನೋ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ|
14094003c ಇಹ ಕೀರ್ತಿಂ ಪರಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸ್ವರ್ಗಮಿತೋ ಗತಾಃ||
ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ! ಯಜ್ಞ-ಇಷ್ಟಿಗಳಿಂದಲೇ ಅನೇಕ ರಾಜರು ಇಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನೂ ಮರಣಾನಂತರ ಪರಮ ಸ್ವರ್ಗವನ್ನೂ ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ.
14094004a ದೇವರಾಜಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಃ ಕ್ರತುಭಿರ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣೈಃ|
14094004c ದೇವರಾಜ್ಯಂ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನಖಿಲಂ ವಿಭುಃ||
ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಗಳಿಂದ ಯುಕ್ತವಾದ ಕ್ರತುಗಳ ಮೂಲಕವೇ ವಿಭು ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷ ಮಹಾತೇಜಸ್ವಿ ದೇವರಾಜನು ಅಖಿಲ ದೇವರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.
14094005a ಯಥಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಭೀಮಾರ್ಜುನಪುರಃಸರಃ|
14094005c ಸದೃಶೋ ದೇವರಾಜೇನ ಸಮೃದ್ಧ್ಯಾ ವಿಕ್ರಮೇಣ ಚ||
ದೇವರಾಜನ ಸದೃಶನಾದ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನೂ ಕೂಡ ಭೀಮಾರ್ಜುನರನ್ನು ಮುಂದೆಮಾಡಿಕೊಂಡು ವಿಕ್ರಮದಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾದ ಅಶ್ವಮೇಧ ಯಾಗವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದನು.
14094006a ಅಥ ಕಸ್ಮಾತ್ಸ ನಕುಲೋ ಗರ್ಹಯಾಮಾಸ ತಂ ಕ್ರತುಮ್|
14094006c ಅಶ್ವಮೇಧಂ ಮಹಾಯಜ್ಞಂ ರಾಜ್ಞಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ||
ಆದರೂ ಮಹಾತ್ಮ ರಾಜನ ಆ ಕ್ರತು ಅಶ್ವಮೇಧ ಮಹಾಯಜ್ಞವನ್ನು ಮುಂಗುಸಿಯು ಏಕೆ ನಿಂದಿಸಿತು?”
14094007 ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ
14094007a ಯಜ್ಞಸ್ಯ ವಿಧಿಮಗ್ರ್ಯಂ ವೈ ಫಲಂ ಚೈವ ನರರ್ಷಭ|
14094007c ಗದತಃ ಶೃಣು ಮೇ ರಾಜನ್ಯಥಾವದಿಹ ಭಾರತ||
ವೈಶಂಪಾಯನನು ಹೇಳಿದನು: “ನರರ್ಷಭ! ಭಾರತ! ರಾಜನ್! ಈಗ ನಾನು ಯಜ್ಞದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಧಿಗಳನ್ನೂ ಫಲಗಳನ್ನೂ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ಕೇಳು!
14094008a ಪುರಾ ಶಕ್ರಸ್ಯ ಯಜತಃ ಸರ್ವ ಊಚುರ್ಮಹರ್ಷಯಃ|
14094008c ಋತ್ವಿಕ್ಷು ಕರ್ಮವ್ಯಗ್ರೇಷು ವಿತತೇ ಯಜ್ಞಕರ್ಮಣಿ||
ಹಿಂದೆ ಶಕ್ರನು ಯಜಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಸರ್ವ ಮಹರ್ಷಿಗಳೂ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಋತ್ವಿಕರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಾಗ್ರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಯಜ್ಞಕರ್ಮಗಳು ವಿದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು.
14094009a ಹೂಯಮಾನೇ ತಥಾ ವಹ್ನೌ ಹೋತ್ರೇ ಬಹುಗುಣಾನ್ವಿತೇ|
14094009c ದೇವೇಷ್ವಾಹೂಯಮಾನೇಷು ಸ್ಥಿತೇಷು ಪರಮರ್ಷಿಷು||
ಪರಮಋಷಿಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವಾಗ ಉತ್ತಮ ಗುಣಯುಕ್ತ ಆಹುತಿಗಳನ್ನು ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಮಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮಂತ್ರಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
14094010a ಸುಪ್ರತೀತೈಸ್ತದಾ ವಿಪ್ರೈಃ ಸ್ವಾಗಮೈಃ ಸುಸ್ವನೈರ್ನೃಪ|
14094010c ಅಶ್ರಾಂತೈಶ್ಚಾಪಿ ಲಘುಭಿರಧ್ವರ್ಯುವೃಷಭೈಸ್ತಥಾ||
ನೃಪ! ಸುಪ್ರತೀತ ವಿಪ್ರರು ಸುಸ್ವರವಾಗಿ ಆಗಮ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ವೃಷಭರಂತಿದ್ದ ಅಧ್ವರ್ಯುಗಳು ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಆಯಾಸಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.
14094011a ಆಲಂಭಸಮಯೇ ತಸ್ಮಿನ್ಗೃಹೀತೇಷು ಪಶುಷ್ವಥ|
14094011c ಮಹರ್ಷಯೋ ಮಹಾರಾಜ ಸಂಬಭೂವುಃ ಕೃಪಾನ್ವಿತಾಃ||
ಮಹಾರಾಜ! ಆಲಂಬಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಶುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಬರುವಾಗ ಮಹರ್ಷಿಗಳು ಕೃಪಾನ್ವಿತರಾದರು.
14094012a ತತೋ ದೀನಾನ್ಪಶೂನ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಋಷಯಸ್ತೇ ತಪೋಧನಾಃ|
14094012c ಊಚುಃ ಶಕ್ರಂ ಸಮಾಗಮ್ಯ ನಾಯಂ ಯಜ್ಞವಿಧಿಃ ಶುಭಃ||
ಆಗ ದೀನ ಪಶುಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ತಪೋಧನ ಋಷಿಗಳು ಒಂದಾಗಿ ಶಕ್ರನಿಗೆ ಈ ಯಜ್ಞವಿಧಿಯು ಶುಭವಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
14094013a ಅಪವಿಜ್ಞಾನಮೇತತ್ತೇ ಮಹಾಂತಂ ಧರ್ಮಮಿಚ್ಚತಃ|
14094013c ನ ಹಿ ಯಜ್ಞೇ ಪಶುಗಣಾ ವಿಧಿದೃಷ್ಟಾಃ ಪುರಂದರ||
“ಪುರಂದರ! ಈ ಯಜ್ಞದ ಮೂಲಕ ಮಹಾಧರ್ಮವನ್ನು ಇಚ್ಛಿಸಿರುವೆ. ಆದರೆ ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ಪಶುಬಲಿಯನ್ನು ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಂಡಿಲ್ಲ.
14094014a ಧರ್ಮೋಪಘಾತಕಸ್ತ್ವೇಷ ಸಮಾರಂಭಸ್ತವ ಪ್ರಭೋ|
14094014c ನಾಯಂ ಧರ್ಮಕೃತೋ ಧರ್ಮೋ ನ ಹಿಂಸಾ ಧರ್ಮ ಉಚ್ಯತೇ||
ಪ್ರಭೋ! ನಿನ್ನ ಈ ಸಮಾರಂಭವು ಧರ್ಮಘಾತುಕವಾದುದು. ಇದು ಧರ್ಮಕಾರ್ಯವಲ್ಲ. ಹಿಂಸೆಯು ಎಂದೂ ಧರ್ಮ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ.
14094015a ಆಗಮೇನೈವ ತೇ ಯಜ್ಞಂ ಕುರ್ವಂತು ಯದಿ ಹೇಚ್ಚಸಿ|
14094015c ವಿಧಿದೃಷ್ಟೇನ ಯಜ್ಞೇನ ಧರ್ಮಸ್ತೇ ಸುಮಹಾನ್ಭವೇತ್||
ನೀನು ಇಚ್ಛಿಸುವೆಯಾದರೆ ಈ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಆಗಮಗಳ ಅನುಸಾರವಾಗಿಯೇ ಮಾಡಲಿ. ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವ ವಿಧಿಯಂತೆ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ ನಿನಗೆ ಮಹಾಧರ್ಮವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
14094016a ಯಜ ಬೀಜೈಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷ ತ್ರಿವರ್ಷಪರಮೋಷಿತೈಃ|
14094016c ಏಷ ಧರ್ಮೋ ಮಹಾನ್ಶಕ್ರ ಚಿಂತ್ಯಮಾನೋಽಧಿಗಮ್ಯತೇ||
ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷ! ಮೂರುವರ್ಷಗಳು ಹಳೆಯದಾಗಿರುವ ಬೀಜಗಳಿಂದ ಯಜ್ಞಮಾಡು. ಶಕ್ರ! ಇದರಿಂದ ನಿನಗೆ ಮಹಾ ಧರ್ಮವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.”
14094017a ಶತಕ್ರತುಸ್ತು ತದ್ವಾಕ್ಯಮೃಷಿಭಿಸ್ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿಭಿಃ|
14094017c ಉಕ್ತಂ ನ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ಮಾನಮೋಹವಶಾನುಗಃ||
ಆದರೆ ಮಾನಮೋಹವಶಾನುಗನಾದ ಶತಕ್ರತುವಾದರೋ ತತ್ತ್ವದರ್ಶೀ ಋಷಿಗಳ ಆ ಮಾತನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ.
14094018a ತೇಷಾಂ ವಿವಾದಃ ಸುಮಹಾನ್ಜಜ್ಞೇ ಶಕ್ರಮಹರ್ಷಿಣಾಮ್|
14094018c ಜಂಗಮೈಃ ಸ್ಥಾವರೈರ್ವಾಪಿ ಯಷ್ಟವ್ಯಮಿತಿ ಭಾರತ||
ಭಾರತ! ಜಂಗಮ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಸ್ಥಾವರ ಬೀಜಗಳಿಂದ ಯಜ್ಞಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಶಕ್ರ ಮತ್ತು ಮಹರ್ಷಿಗಳ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಿವಾದವೇ ನಡೆಯಿತು.
14094019a ತೇ ತು ಖಿನ್ನಾ ವಿವಾದೇನ ಋಷಯಸ್ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿನಃ|
14094019c ತತಃ ಸಂಧಾಯ ಶಕ್ರೇಣ ಪಪ್ರಚ್ಚುರ್ನೃಪತಿಂ ವಸುಮ್||
ಆ ವಿವಾದದಿಂದ ಖಿನ್ನರಾದ ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿ ಋಷಿಗಳು ಶಕ್ರನೊಡಗೂಡಿ ನೃಪತಿ ವಸು[1]ವನ್ನು ಕೇಳಿದರು:
14094020a ಮಹಾಭಾಗ ಕಥಂ ಯಜ್ಞೇಷ್ವಾಗಮೋ ನೃಪತೇ ಸ್ಮೃತಃ|
14094020c ಯಷ್ಟವ್ಯಂ ಪಶುಭಿರ್ಮೇಧ್ಯೈರಥೋ ಬೀಜೈರಜೈರಪಿ||
“ಮಹಾಭಾಗ! ನೃಪತೇ! ಆಗಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಡಬೇಕು? ಪಶುಗಳ ಮೇಧದಿಂದಲೋ ಅಥವಾ ಬೀಜರಸಗಳಿಂದಲೋ?”
14094021a ತಚ್ಚ್ರುತ್ವಾ ತು ವಚಸ್ತೇಷಾಮವಿಚಾರ್ಯ ಬಲಾಬಲಮ್|
14094021c ಯಥೋಪನೀತೈರ್ಯಷ್ಟವ್ಯಮಿತಿ ಪ್ರೋವಾಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ||
ಆ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ಮಾತಿನ ಬಲಾಬಲಗಳನ್ನು ವಿಚಾರಿಸದೆಯೇ ಪಾರ್ಥಿವ ವಸುವು “ಯಾವಾಗ ಏನು ದೊರಕುತ್ತದೆಯೋ ಅದರಿಂದ ಯಜ್ಞಮಾಡಬೇಕು!” ಎಂದುಬಿಟ್ಟನು.
14094022a ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಸ ನೃಪತಿಃ ಪ್ರವಿವೇಶ ರಸಾತಲಮ್|
14094022c ಉಕ್ತ್ವೇಹ ವಿತಥಂ ರಾಜಂಶ್ಚೇದೀನಾಮೀಶ್ವರಃ ಪ್ರಭುಃ||
ರಾಜನ್! ಈ ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೇಳಿದುದಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೆ ಹೇಳಿದ ನೃಪತಿ ಚೇದಿಗಳ ರಾಜ ಪ್ರಭುವು ರಸಾತಲವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದನು[2].
14094023a ಅನ್ಯಾಯೋಪಗತಂ ದ್ರವ್ಯಮತೀತಂ ಯೋ ಹ್ಯಪಂಡಿತಃ|
14094023c ಧರ್ಮಾಭಿಕಾಂಕ್ಷೀ ಯಜತೇ ನ ಧರ್ಮಫಲಮಶ್ನುತೇ||
ಅನ್ಯಾಯದಿಂದ ಪಡೆದ ಧನವನ್ನು ಧರ್ಮಾಕಾಂಕ್ಷಿಯಾದ ಯಾವ ಅಪಂಡಿತನು ಯಜ್ಞಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನಿಗೆ ಫಲವು ಲಭಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
14094024a ಧರ್ಮವೈತಂಸಿಕೋ ಯಸ್ತು ಪಾಪಾತ್ಮಾ ಪುರುಷಸ್ತಥಾ|
14094024c ದದಾತಿ ದಾನಂ ವಿಪ್ರೇಭ್ಯೋ ಲೋಕವಿಶ್ವಾಸಕಾರಕಮ್||
ಜನರಿಂದ ಹೊಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತೋರಿಕೆಯ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಪಾಪಾತ್ಮ ಪುರುಷನು ಲೋಕದ ಜನರಿಂದ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ದಾನಮಾಡುತ್ತಾನೆ.
14094025a ಪಾಪೇನ ಕರ್ಮಣಾ ವಿಪ್ರೋ ಧನಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ನಿರಂಕುಶಃ|
14094025c ರಾಗಮೋಹಾನ್ವಿತಃ ಸೋಽಂತೇ ಕಲುಷಾಂ ಗತಿಮಾಪ್ನುತೇ||
ಪಾಪಕರ್ಮಗಳಿಂದ ಧನವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಪ್ರವೃತ್ತನಾಗಿ ರಾಗಮೋಹಿತನಾಗಿ ಜೀವಿಸುವ ವಿಪ್ರನು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲುಷಗತಿಯನ್ನೇ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.
14094026a ತೇನ ದತ್ತಾನಿ ದಾನಾನಿ ಪಾಪೇನ ಹತಬುದ್ಧಿನಾ|
14094026c ತಾನಿ ಸತ್ತ್ವಮನಾಸಾದ್ಯ ನಶ್ಯಂತಿ ವಿಪುಲಾನ್ಯಪಿ||
ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಪಾಪಿಯು ಕೊಟ್ಟ ದಾನಗಳು ಸತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಪಡೆಯದೇ ವಿಪುಲವಾಗಿದ್ದರೂ ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ.
14094027a ತಸ್ಯಾಧರ್ಮಪ್ರವೃತ್ತಸ್ಯ ಹಿಂಸಕಸ್ಯ ದುರಾತ್ಮನಃ|
14094027c ದಾನೇ ನ ಕೀರ್ತಿರ್ಭವತಿ ಪ್ರೇತ್ಯ ಚೇಹ ಚ ದುರ್ಮತೇಃ||
ಆ ಅಧರ್ಮಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ದುರಾತ್ಮ ಹಿಂಸಕನ ದಾನದಿಂದ ಆ ದುರ್ಮತಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮರಣದ ನಂತರ ಕೀರ್ತಿಯು ದೊರಕುವುದಿಲ್ಲ.
14094028a ಅಪಿ ಸಂಚಯಬುದ್ಧಿರ್ಹಿ ಲೋಭಮೋಹವಶಂಗತಃ|
14094028c ಉದ್ವೇಜಯತಿ ಭೂತಾನಿ ಹಿಂಸಯಾ ಪಾಪಚೇತನಃ||
ಧನವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಬುದ್ಧಿಯುಳ್ಳ ಪಾಪಚೇತನನು ಲೋಭಮೋಹವಶಕ್ಕೆ ಬಂದು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹಿಂಸೆಯಿಂದ ಉದ್ವೇಗಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ.
14094029a ಏವಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಧನಂ ಲೋಭಾದ್ಯಜತೇ ಯೋ ದದಾತಿ ಚ|
14094029c ಸ ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮಣಾ ತೇನ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ದುರಾಗಮಾತ್||
ಲೋಭದಿಂದ ಹೀಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಧನದಿಂದ ಯಾರು ಯಜ್ಞಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅಥವಾ ದಾನನೀಡುತ್ತಾನೋ ಅವನಿಗೆ ಕೆಟ್ಟದಾರಿಯಿಂದ ಆ ಧನವು ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ, ಆ ಯಜ್ಞ-ದಾನಗಳ ಸಿದ್ಧಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
14094030a ಉಂಚಂ ಮೂಲಂ ಫಲಂ ಶಾಕಮುದಪಾತ್ರಂ ತಪೋಧನಾಃ|
14094030c ದಾನಂ ವಿಭವತೋ ದತ್ತ್ವಾ ನರಾಃ ಸ್ವರ್ಯಾಂತಿ ಧರ್ಮಿಣಃ||
ಧಾನ್ಯ, ಗೆಡ್ಡೆ-ಗೆಣಸುಗಳು, ಫಲ, ಜಲಪಾತ್ರೆ ಇವುಗಳನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ದಾನಮಾಡಿ ತಪೋಧನರು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.
14094031a ಏಷ ಧರ್ಮೋ ಮಹಾಂಸ್ತ್ಯಾಗೋ ದಾನಂ ಭೂತದಯಾ ತಥಾ|
14094031c ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ತಥಾ ಸತ್ಯಮನುಕ್ರೋಶೋ ಧೃತಿಃ ಕ್ಷಮಾ|
14094031e ಸನಾತನಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಮೂಲಮೇತತ್ ಸನಾತನಮ್||
ಇದೇ ಧರ್ಮ. ಮಹಾತ್ಯಾಗ. ದಾನ ಮತ್ತು ಭೂತದಯೆ. ಇದೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ, ಸತ್ಯ, ಅನುಕ್ರೋಶ, ಧೃತಿ ಮತ್ತು ಕ್ಷಮ. ಸನಾತನ ಧರ್ಮದ ಸನಾತನ ಮೂಲವೇ ಇದು.
14094032a ಶ್ರೂಯಂತೇ ಹಿ ಪುರಾ ವಿಪ್ರಾ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಾದಯೋ ನೃಪಾಃ|
14094032c ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಽಸಿತಶ್ಚೈವ ಜನಕಶ್ಚ ಮಹೀಪತಿಃ|
14094032e ಕಕ್ಷಸೇನಾರ್ಷ್ಟಿಷೇಣೌ ಚ ಸಿಂಧುದ್ವೀಪಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ||
ವಿಪ್ರರೇ! ಹಿಂದೆ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಾದಿ ನೃಪರು ಹೀಗೆಯೇ ಸಿದ್ಧಿಪಡೆದರೆಂದು ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ. ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ, ಅಸಿತ, ಮಹೀಪತಿ ಜನಕ, ಕಕ್ಷಸೇನ ಆರ್ಷ್ಟಿಷೇಣ, ಮತ್ತು ಪಾರ್ಥಿವ ಸಿಂಧುದ್ವೀಪ.
14094033a ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವಃ ಸಿದ್ಧಿಂ ಪರಮಿಕಾಂ ಗತಾಃ|
14094033c ನೃಪಾಃ ಸತ್ಯೈಶ್ಚ ದಾನೈಶ್ಚ ನ್ಯಾಯಲಬ್ಧೈಸ್ತಪೋಧನಾಃ||
ಇವರು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಇತರ ನೃಪ ತಪೋಧನರು ಸತ್ಯನಿಷ್ಟರಾಗಿ ನ್ಯಾಯವಾಗಿ ಪಡೆದುದನ್ನು ದಾನವನ್ನಿತ್ತು ಪರಮ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.
14094034a ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ವೈಶ್ಯಾಃ ಶೂದ್ರಾ ಯೇ ಚಾಶ್ರಿತಾಸ್ತಪಃ|
14094034c ದಾನಧರ್ಮಾಗ್ನಿನಾ ಶುದ್ಧಾಸ್ತೇ ಸ್ವರ್ಗಂ ಯಾಂತಿ ಭಾರತ||
ಭಾರತ! ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ, ವೈಶ್ಯ ಮತ್ತು ಶೂದ್ರರು ಯಾರೇ ತಪಸ್ಸನ್ನಾಚರಿಸಿ ಧಾನಧರ್ಮವೆಂಬ ಅಗ್ನಿಯಿಂದ ಶುದ್ಧರಾಗಿ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.”
ಇತಿ ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತೇ ಅಶ್ವಮೇಧಿಕಪರ್ವಣಿ ಹಿಂಸಾಮಿಶ್ರಧರ್ಮನಿಂದಾಯಾಂ ಚತುರ್ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ||
ಇದು ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಶ್ವಮೇಧಿಕಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಹಿಂಸಾಮಿಶ್ರಧರ್ಮನಿಂದಾ ಎನ್ನುವ ತೊಂಭತ್ನಾಲ್ಕನೇ ಅಧ್ಯಾಯವು.
[1] ವಸು ಉಪರಿಚರ.
[2] ಇದರ ನಂತರ ಭಾರತದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಈ ಶ್ಲೋಕವಿದೆ: ತಸ್ಮಾನ್ನ ವಾಚ್ಯಂ ಹ್ಯೇಕೇನ ಬಹುಜ್ಞೇನಾಪಿ ಸಂಶಯೇ| ಪ್ರಜಾಪತಿಮಪಾಹಾಯ ಸ್ವಯಂಭುವಮೃತೇ ಪ್ರಭುಮ್|| ಅರ್ಥಾತ್ ಆದುದರಿಂದ ಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಸಂದೇಹವುಂಟಾದರೆ ಅನೇಕ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದವನಾಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರಭುವಾದ ಸ್ವಯಂಭು ಪ್ರಜಾಪತಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ಯಾರೂ ವಿವೇಚಿಸದೇ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಹೇಳಿಬಿಡಬಾರದು.